Αλλαγές στο υφιστάμενο σύστημα εισοδηματικής στήριξης, με παρεμβάσεις προκειμένου να διασφαλιστεί η δικαιότερη κατανομή της χρηματοδοτικής στήριξης στους αγρότες σηματοδοτεί η εφαρμογή της νέας ΚΑΠ, η οποία τέθηκε σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου του 2023 και θα ολοκληρωθεί το2027.
Απέναντι στις προκλήσεις και τα προβλήματα, που αντιμετωπίζει ο πρωτογενής τομέας της χώρας από τις συνέπειες του κορωνοϊού, της ενεργειακής κρίσης, αλλά και των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, ορθώνεται η ανάγκη για την διασφάλιση ενός βιώσιμου αγροτικού εισοδήματος καθώς η συνέχιση παραγωγής αγροτικών ποιοτικών προϊόντων.
Σύμφωνα με το Στρατηγικό Σχέδιο ΚΑΠ της Ελλάδας, ένα βιώσιμο αγροτικό εισόδημα επιτυγχάνεται κυρίως μέσω των παρεμβάσεων της βασικής ενίσχυσης, η οποία δίνεται στους ενεργούς γεωργούς που τηρούν τις υποχρεώσεις της αιρεσιμότητας και της αναδιανεμητικής ενίσχυσης, που εφαρμόζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, από το 2023. Συμπληρωματικά λειτουργεί και η ενίσχυση στους παραγωγούς των ορεινών και μειονεκτικών περιοχών καθώς και των περιοχών με ειδικά μειονεκτήματα του Πυλώνα 2.
Η βασική και αναδιανεμητική ενίσχυση απορροφούν το 39% της κοινοτικής συνδρομής του Στρατηγικού Σχεδίου και το 54% του Πυλώνα 1.
Οι άμεσες ενισχύσεις
Το καθεστώς των άμεσων ενισχύσεων, δηλαδή της βασικής εισοδηματικής στήριξης παρέχεται στους αγρότες ως αντιστάθμισμα των δημόσιων αγαθών και υπηρεσιών που παρέχουν.
Οι άμεσες ενισχύσεις ανέρχονται σε 9,62 δισ. ευρώ, οι οποίες κατανέμονται, μετά τη μεταφορά ποσοστού 10% των άμεσων ενισχύσεων στην αγροτική ανάπτυξη, ως εξής:
Η βασική εισοδηματική στήριξη
Μέσω της παροχής ετήσιας αποσυνδεδεμένης ενίσχυσης για κάθε επιλέξιμο εκτάριο, που δηλώνεται από ενεργό γεωργό, θα δοθεί η βασική ενίσχυση, η οποία εφαρμόζεται στο επίπεδο των τριών αγρονομικών περιφερειών (Αρόσιμων Εκτάσεων, Μόνιμων Καλλιεργειών και Βοσκότοπων).
Η βασική αυτή εισοδηματική στήριξη για τη βιωσιμότητα διατίθεται στους ενεργούς αγρότες, οι οποίοι έχουν αποκτήσει δικαιώματα ενίσχυσης μέσω χορήγησης δικαιωμάτων ενίσχυσης το έτος ενίσχυσης 2015, μέσω χορήγησης δικαιωμάτων ενίσχυσης από το εθνικό απόθεμα και με μεταβίβαση δικαιωμάτων ενίσχυσης.
Επίσης, θα διατεθεί σε ενεργούς αγρότες οι οποίοι αποκτούν δικαιώματα ενίσχυσης από το 2023 και μετά, είτε από το απόθεμα, είτε μέσω μεταβίβασης δικαιωμάτων ενίσχυσης
Το ποσό που θα διατεθεί για τη βασική εισοδηματική στήριξη, ανέρχεται σε 891.012.136 ευρώ κατ’ έτος και καταβάλλεται την πενταετία 2023 – 2027.
Πώς θα γίνει η κατανομή της βασικής ενίσχυσης
Η κατανομή της βασικής ενίσχυσης θα γίνει ανά Αγρονομική Περιφέρεια και ειδικότερα:
Αγρονομική Περιφέρεια Αροτραίων καλλιεργειών
- Ποσοστιαία κατανομή ανά αγρονομική περιφέρεια: 45,6%
- Διαθέσιμο ποσό βασικής στήριξης (€/έτος): 408.026.727€
- Δικαιώματα (Επιλέξιμες Εκτάσεις σε εκτάρια): 1.763.360
- Ενιαία Περιφερειακή Αξία Δικαιώματος: 231,39€ ανά εκτάριο
Αγρονομική Περιφέρεια Μόνιμων καλλιεργειών
- Ποσοστιαία κατανομή ανά αγρονομική περιφέρεια: 27,5%
- Διαθέσιμο ποσό βασικής στήριξης (€/έτος): 246.068.750€
- Δικαιώματα (Επιλέξιμες Εκτάσεις σε εκτάρια): 843.429
- Ενιαία Περιφερειακή Αξία Δικαιώματος: 291,75€ ανά εκτάριο
Αγρονομική Περιφέρεια Βοσκοτόπων
- Ποσοστιαία κατανομή ανά αγρονομική περιφέρεια: 26,9%
- Διαθέσιμο ποσό βασικής στήριξης (€/έτος): 236.916.659€
- Δικαιώματα (Επιλέξιμες Εκτάσεις σε εκτάρια): 1.249.626
- Ενιαία Περιφερειακή Αξία Δικαιώματος: 189,59€ ανά εκτάριο
Η αναδιανεμητική στήριξη
Η παρέμβαση της αναδιανεμητικής συμπληρωματικής εισοδηματικής στήριξης, η οποία θα εφαρμοστεί πρώτη φορά από την χώρα μας ανέρχεται σε 174.032.724 ευρώ κατ’ έτος και στοχεύει στη βελτίωση της βιωσιμότητας των μικρών και μεσαίων εκμεταλλεύσεων, στη δικαιότερη κατανομή των ενισχύσεων, καθώς και στην αποτελεσματικότερη/αποδοτικότερη στόχευση της εισοδηματικής στήριξης στο γεωργικό τομέα.
Η συμπληρωματική στήριξη του αναδιανεμητικού εισοδήματος εφαρμόζεται σε επίπεδο των αγρονομικών περιφερειών (Αροτραίων Καλλιεργειών, Μόνιμων Καλλιεργειών και Βοσκοτόπων).
Οι ενεργοί γεωργοί θα θεωρούνται δικαιούχοι αναδιανεμητικής στήριξης, εάν οι εκτάσεις που δηλώνουν σε κάθε αγρονομική περιφέρεια, βρίσκονται ανάμεσα στα ακόλουθα ανώτερα και κατώτερα όρια εκταρίων.
Ειδικότερα, στις αροτραίες καλλιέργειες η ελάχιστη έκταση ορίζεται σε 2 εκτάρια και η μέγιστη σε 11 εκτάρια. Στις δενδρώδεις καλλιέργειες η ελάχιστη έκταση είναι ένα 1 εκτάριο και η μέγιστη 4 εκτάρια. Στα βοσκοτόπια η ελάχιστη έκταση είναι 1 εκτάριο και η μέγιστη 17 εκτάρια.
Συμπληρωματική στήριξη νέων αγροτών
Το διαθέσιμο ποσό για την συμπληρωματική εισοδηματική στήριξη των νέων αγροτών ανέρχεται σε 28.000.000 ευρώ κατ’ έτος και καταβάλλεται την πενταετία 2023 – 2027.
Η συμπληρωματική εισοδηματική στήριξη για νέους γεωργούς στοχεύει στην ενίσχυση του γεωργικού εισοδήματος των νέων γεωργών και μέσω αυτής στη δημιουργία βιώσιμων εκμεταλλεύσεων, με στόχο την ηλικιακή ανανέωση του ανθρώπινου δυναμικού στην Ελληνική γεωργία, τη διευκόλυνση της ανάπτυξης επιχειρηματικών δραστηριοτήτων σε αγροτικές περιοχές, καθώς και την πληθυσμιακή αναζωογόνηση των αγροτικών περιοχών.
Αφορά σε γεωργούς νεαρής ηλικίας («Νέοι γεωργοί») που εγκαθίσταται για πρώτη φορά σε γεωργική εκμετάλλευση και οι οποίοι δικαιούνται ενίσχυση στο πλαίσιο της βασικής εισοδηματικής ενίσχυσης.
Ως Νέοι γεωργοί νοούνται τα φυσικά πρόσωπα που δημιουργούν για πρώτη φορά γεωργική εκμετάλλευση ως επικεφαλής της εκμετάλλευσης ή τα οποία έχουν ήδη εγκατασταθεί κατά τη διάρκεια των πέντε ετών που προηγούνται της πρώτης υποβολής αίτησης για το καθεστώς βασικής ενίσχυσης και είναι ηλικίας έως 40 ετών κατά το έτος υποβολής της αίτησης.
