Ένας νόμος έρχεται συνήθως για να τακτοποιήσει εκκρεμότητες, να λύσει προβλήματα, να διαλύσει συγχύσεις.
Τις τελευταίες μέρες στα Γιάννενα, ξέσπασε μια μεγάλη συζήτηση για τις εκτάσεις πέριξ της Λίμνης Παμβώτιδας, για τις ιδιοκτησίες που έχουν “καταπατηθεί” από τις οριοθετημένες το 2006 και το 2008, “κόκκινη” και “κίτρινη” γραμμή της Λίμνης, για την προοπτική ανάπτυξης που θα έδινε στη Λίμνη η κατασκευή ενός πεζόδρομου-ποδηλατόδρομου, στα πρότυπα αυτού που έχει κατασκευαστεί τμηματικά στα όρια Ανατολής-Κατσικά μετά το Παραλίμνιο Ψυχαγωγικό Πάρκο, για την περιοχή από την Πλατεία Μαβίλη και πέρα, περιμετρικά μέχρι πίσω τον Κατσικά. Τη συζήτηση προκάλεσε ο πρόσφατα ψηφισμένος νόμος 5092/2024, ο οποίος ορίζει ξεκάθαρα πλέον τι ισχύει σε όχθες και παρόχθιες ζώνες, αιγιαλούς και παραλίες σε σχέση με τα εμπράγματα ιδιοκτησιακά δικαιώματα που έχουν κάτοικοι.
Ο νόμος αυτός προφανώς και δεν σχεδιάστηκε για να ικανοποιήσει τα αιτήματα των ιδιοκτητών του Μάτσικα, του Περάματος και της Αμφιθέας, των Λογγάδων και της Βασιλικής, αλλά μαζί με τους υπόλοιπους ωφελούμενους ιδιοκτήτες σε παραθαλάσσιες κυρίως περιοχές της πατρίδας μας, διευθετείται και το ιδιοκτησιακό πρόβλημα για τους προαναφερθέντες Γιαννιώτες, τους οποίους αναστάτωσαν όπως είπαμε, οι οριοθετήσεις της Κτηματικής Υπηρεσίας του Δημοσίου που έγιναν κατά τη δεκαετία του 2000. Οι συγκεκριμένες ιδιοκτησίες πλημμύρισαν και έτσι “βαπτίστηκαν” λίμνη, λογικά, λόγω της στέρησης ζωτικού χώρου του λιμναίου οικοσυστήματος κατά τις προηγούμενες δεκαετίες από την πλευρά της Ανατολής και του Κατσικά, εξαιτίας της οποίας κίνησης ανέβηκε η στάθμη του νερού στις απέναντι εκτάσεις.
Οι ιδιοκτήτες αυτοί έχασαν εν μια νυκτί κομμάτια από την περιουσία τους και ξεκίνησαν έναν αγώνα πολλών ετών για να αποκατασταθεί η αδικία, η οποία αίρεται με τον πρόσφατα ψηφισμένο νόμο, καθώς αν εμφανίσουν εμπράγματα δικαιώματα από το υποθηκοφυλακείο που οι περισσότεροι προφανώς διαθέτουν, αποκτημένα πριν από τις προβληματικές οριοθετήσεις του 2006 και του 2008, ξαναπαίρνουν πίσω τις εκτάσεις που στερήθηκαν.
Βέβαια, θα μπορούσε το ίδιο το κράτος να έρθει πολύ νωρίτερα και να αποζημιώσει ιδιοκτήτες, ώστε να κλείσει πολύ γρηγορότερα η υπόθεση, αλλά αυτό δεν έγινε ποτέ.
Για το νόμο 5092/2024, πιθανά ήταν έγκαιρα ενήμεροι τοπικοί κυβερνητικοί παράγοντες συμπεριλαμβανομένου και του Περιφερειάρχη Ηπείρου, οι οποίοι άνοιξαν ξαφνικά και απροσδόκητα για μας τους περισσότερους, προ των εθνικών εκλογών του 2023, ζήτημα επαναοριοθέτησης της Λίμνης, το οποίο με βάση το νόμο, πρέπει όντως να προχωρήσει το επόμενο διάστημα.
Κι ερχόμαστε στο σχεδιασμό του ποδηλατοπεζόδρομου, ο οποίος ξεκίνησε από την πρώτη δημοτική αρχή Μπέγκα, πάνω στις γραμμές των τελευταίων οριοθετήσεων. Η αμέσως προηγούμενη δημοτική αρχή έστειλε στους ιδιοκτήτες ειδοποιητήρια για απαλλοτριώσεις, εξαγριώνοντάς τους έτι περαιτέρω, ενώ με βάση τις απαντήσεις της διοίκησης Ελισάφ-Παπαγεωργίου, κατά την προηγούμενη τετραετία, την ευθύνη του σχεδιασμού του ποδηλατοπεζόδρομου είχε η Περιφερειακή Αρχή Καχριμάνη, η οποία φαίνεται πως σχεδιάζει ένα έργο που θα οδεύει ξυστά από τα νερά της Παμβώτιδας, στοχεύοντας ενδεχομένως να δημιουργήσει και προσδοκίες για παραλίμνιες ψυχαγωγικές επιχειρήσεις (καφετέριες, εστιατόρια κτλ.), οι πελάτες των οποίων θα… βουτάνε τα πόδια τους στο καθαρό νερό της Λίμνης, από την πλευρά των πηγών Σεντενίκου τουλάχιστον. Το σχέδιο αυτό όμως, αν το δούμε καθαρά περιβαλλοντικά, θα περιορίσει τη Λίμνη, γιατί το μπάζωμα που θα απαιτήσει το έργο θα λειτουργήσει ως ανάχωμα που θα στερεί ζωτικό χώρο στο υδάτινο οικοσύστημα.
Επόμενα, είναι εύλογος ο προβληματισμός όσων λένε πως το έργο του ποδηλατοπεζόδρομου δεν είναι ακριβώς… υπέρ της Λίμνης Παμβώτιδας αλλά υπέρ ενός μοντέλου ανάπτυξης που περιορίζει κι άλλο τη Λίμνη, μετατρέποντάς την σε μια λακούβα.
Την ίδια ώρα, κανείς από το κεντρικό κράτος τουλάχιστον που έχει την κύρια ευθύνη, δε μιλά σοβαρά για το Προεδρικό Διάταγμα Παμβώτιδας. Και η Λίμνη εξακολουθεί να μη διαθέτει ρυθμιστικό πλαίσιο προστασίας και καθορισμού/απαγόρευσης χρήσεων γης περιμετρικά της, από το 2006!
Η ανυπαρξία Προεδρικού Διατάγματος βολεύει προφανώς, όσους θέλουν να συνεχίσουν να… τσαλαβουτούν στο θολό τοπίο, όπου ο καθένας κάνει ό,τι θέλει, χωρίς να λογαριάζει το καλό της Παμβώτιδας, στο όνομα της οποίας ωστόσο όλοι ομνύουν, όταν μιλούν για το… “διαμάντι” των Ιωαννίνων, το συγκριτικό πλεονέκτημα και το θησαυρό, χωρίς τον οποίον τα Γιάννινα δεν θα ήταν αυτό που είναι σήμερα, τουριστικά, εμπορικά, οικονομικά…
Το “διαμάντι” αυτό όμως, έχουν αρχίσει εδώ και χρόνια διάφοροι να το σπάνε σε κομματάκια, κρατώντας όλοι από κάτι. Σπασμένο όμως, αυτό διαμάντι ούτε θα λάμπει ποτέ όπως πριν, ούτε την ίδια αξία θα έχει, όπως στο παρελθόν…
(Το ερέθισμα για το παρόν κείμενο έδωσε μια ενδιαφέρουσα τηλεοπτική συζήτηση με τον Λάζαρο Νάτση, πρώην δημοτικό σύμβουλο Ιωαννίνων και για χρόνια επιστημονικό στέλεχος του Φορέα Διαχείρισης της Λίμνης Παμβώτιδας, στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων της ΒΗΜΑ Τηλεόραση, το βράδυ της Τετάρτης, 24/4)
Παναγιώτης Μπούρχας
