Αλήθεια, ποιόν κοροϊδεύουμε;
Τα δεδομένα: τις τελευταίες ημέρες της υπουργίας του «ανεπανάληπτου» Κ. Γαβρόγλου ιδρύθηκαν, μαζί με σωρεία άλλων τμημάτων, και τα πανεπιστημιακά τμήματα Γεωπονίας και Μουσειολογίας σε Αμαλιάδα και Πύργο. Ήταν εκείνες οι «τρελές» μέρες που «έβρεχε» Πανεπιστήμια σε σημείο «να χάνει η μάννα το παιδί και το παιδί τη μάννα», όταν «με ένα νόμο και σε ένα άρθρο» ΤΕΙ βαφτίζονταν Πανεπιστήμια και νέα τμήματα ιδρύονταν παντού.
Το «κάθε πόλη και στάδιο, κάθε χωριό και γυμναστήριο» της χούντας είχε γίνει «κάθε πόλη και πανεπιστήμιο, κάθε χωριό και τμήμα». Και η ξεφτίλα της υπόθεσης ήταν και είναι το τι επικαλούνται για να το υποστηρίξουν.
Γνωστό το τροπάριο: «…Η κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη αποφάσισε να προχωρήσει στη μείωση των εισακτέων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, περίπου κατά το 1/3. Περίπου 25.000-30.000 εξ αυτών των παιδιών που θα μπορούσαν να είχαν εισαχθεί στην τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι καταδικασμένοι να αποτύχουν… αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής είναι ήδη να κλείνουν πανεπιστημιακά τμήματα και περιοχές της περιφέρειας να στερούνται του ευεργετήματος παρουσίας σχολών και φοιτητών […] όλα αυτά γίνονται για έναν στόχο, προκειμένου να ευεργετηθούν τα ιδιωτικά κολέγια και να υπάρξει αυξημένη πελατεία για τα κολλέγια τόσο εκτός της χώρας όσο όμως και εντός… πρώτο θύμα αυτής της πολιτικής είναι ο νομός Ηλείας και δυο πανεπιστημιακά τμήματα, το Τμήμα Μουσειολογίας στον Πύργο και το Τμήμα Γεωπονίας στην Αμαλιάδα […] τα σχέδια αυτά, ακόμα και αν σε πρώτη φάση υλοποιηθούν, πολύ σύντομα θα καταργηθούν από μια προοδευτική κυβέρνηση που θα βάλει σε προτεραιότητα το δίκαιο και κυρίως το όφελος, το συμφέρον της κοινωνίας και των πολιτών και όχι τα συμφέροντα μιας μικρής ολιγαρχίας…» (από δηλώσεις Τσίπρα στον Πύργο 23/5/2021), «Να μην μείνει η Ηλεία χωρίς πανεπιστημιακά τμήματα» (Φ. Γεννηματά 21/5/2021), αλλά και «…δεν έχει κανένα νόημα να πολιτεύομαι τώρα που κλείνουν οι σχολές στην Ηλεία…» (Κ.Τζαβάρας βουλευτής Ηλείας της ΝΔ).
Πίσω στα δεδομένα: 430 είναι τα πανεπιστημιακά τμήματα διάσπαρτα σε 55 πόλεις ανά την επικράτεια. Το τμήμα Μουσειολογίας στον Πύργο είχε βάση εισαγωγής 7.025 μόρια το 2020 και 190 εισακτέους, και το τμήμα Γεωπονίας στην Αμαλιάδα είχε βάση 5.075 μόρια και 167 εισακτέους. Με στοιχειώδη μαθηματικά μπορεί ο καθένας πάνω-κάτω να υπολογίσει πόσους καφέδες απ’ τις καφετέριες, πόσες τυρόπιτες απ’ τα τυροπιτάδικα, πόσα σουβλάκια απ’ τα σουβλατζίδικα, πόσες κρέπες απ’ τις κρεπερί, πόσα ποτά στα μπαράκια, τα ενοίκια και όλον αυτόν τον κύκλο επαγγελμάτων και τζίρου για τα οποία μιλάμε.
Για τη διατήρηση αυτής της άσκοπης (πλην αναπτυξιακής…) δαπάνης αποσύρεται ο Κ. Τζαβάρας και κόπτονται οι δύο πολιτικοί αρχηγοί με τον Τσίπρα μάλιστα να το λέει καθαρά: «… κλείνουν πανεπιστημιακά τμήματα και περιοχές της περιφέρειας στερούνται του ευεργετήματος παρουσίας σχολών και φοιτητών…».
Κι όλα αυτά γιατί κοροϊδεύουμε τους εαυτούς μας. Αυτό που πραγματικά κάθε χρόνο γίνεται είναι να παγιδεύονται δεκάδες χιλιάδες παιδιά, χωρίς καμία προοπτική για το μέλλον τους. Πρέπει να είναι κάποιος πολύ αφελής (ή πολύ κυνικός) για να πιστεύει ότι ένας υποψήφιος, που κατέληξε από σπόντα στον Πύργο για να σπουδάσει Μουσειολογία, θα αποφοιτήσει κιόλας. Η πανσπερμία πανεπιστημιακών τμημάτων ανά την επικράτεια είναι ο λόγος που πρωτεύουμε στην Ευρώπη ως προς το ποσοστό του φοιτητικού πληθυσμού (7,14%, έναντι 3,9% του ευρωπαϊκού μέσου όρου), πατώνουμε όμως στην αποφοίτηση: μόνο το 9,17% αποφοιτά, όταν ο μέσος όρος στην Ευρώπη είναι το 24,5%.
Πρόκειται για καθαρή εξαπάτηση, με θύματά της τους «επιτυχόντες» και τις οικογένειές τους. Αυτές που για χρόνια ζουν με το παραδοσιακό ελληνικό όνειρο : το παιδί στο Πανεπιστήμιο. Στη συλλογική της συνείδηση έχει μείνει ξεχασμένη και απατηλά ζωντανή η αντίληψη ότι το «χαρτί» εξασφαλίζει επαγγελματική αποκατάσταση.
Να μην ξεχνάμε βέβαια ότι η είσοδος του παιδιού στο Πανεπιστήμιο ενίσχυε το κοινωνικό status της οικογένειας για τον επιστήμονα που θα έβγαζε. Αυτό δεν είναι κακό, κάθε άλλο. Απλώς δεν πατάει πια στην πραγματικότητα.
Με την ανώτατη εκπαίδευση να ανοίγει σε όλους, οι δυσαρεστημένοι ήταν λίγοι. Οι γονείς καμάρωναν και διατηρούσαν ελπίδες, τα παιδιά έκαναν όνειρα και τα ποσοστά ανεργίας δεν αντιστοιχούσαν στην αλήθεια (αυτό πέρασε τώρα και στα μεταπτυχιακά). Όλα τα παραπάνω οδήγησαν σε στρεβλώσεις που κατέληξαν σε κωμικές καταστάσεις καθώς για να μην περάσεις στο Πανεπιστήμιο έπρεπε να το θέλεις.
Κάπως έτσι, ένα παιδί από τα Γιάννενα βρίσκεται να σπουδάζει σε ένα τμήμα αμφιβόλου επάρκειας και προοπτικής στην Κρήτη. Ο γονιός ξεπαραδιάζεται, το παιδί δεν αποκτά κανένα ουσιαστικό εφόδιο, πλην όμως απολαμβάνει την ιδιότητα του φοιτητή και ενισχύει την τοπική οικονομία από την ξηλωμένη τσέπη του πατέρα του. Ο λογαριασμός έρχεται μετά και δυστυχώς το μεγαλύτερο κομμάτι του πέφτει στην κεφαλή του παιδιού που δεν έχει γεμίσει και με γνώσεις. Πήρε βέβαια την ευκαιρία του στην ανώτατη εκπαίδευση και κοινωνικοποιήθηκε πολιτικά.
Όμως, μεταξύ μας, για ποια εκπαίδευση μιλάμε; Και κατά πόσο είναι ανώτατη; Η Ελλάδα των 10 εκατομμυρίων πολιτών δεν μπορεί να συντηρεί 24 πανεπιστήμια, να έχει καταργήσει την Τεχνολογική Εκπαίδευση και να προωθεί το 78% των αποφοίτων Λυκείου στα πανεπιστήμια, έχοντας υποβαθμισμένη εκπαίδευση για εξειδικευμένους τεχνίτες για τη γεωργία, τη μεταποίηση και τα λοιπά επαγγέλματα, που έχουν προκύψει από τη μεγάλη τεχνολογική επανάσταση.
Από 40.000 που ήταν οι εισακτέοι στις αρχές της δεκαετίας του ’90, έφτασαν τα τελευταία χρόνια στους 80.000, δηλαδή διπλασιάστηκαν, την ίδια ώρα που οι υποψήφιοι μειώθηκαν λόγω δημογραφικού. Ο πληθωρισμός λοιπόν τμημάτων συμπίεσε τις βάσεις εισαγωγής για τις σχολές χαμηλής ζήτησης και αντίστοιχης προοπτικής. Υπήρχαν τμήματα που ουσιαστικά είχαν ως μοναδικό κριτήριο εισαγωγής να τα δηλώσεις στο μηχανογραφικό. Τμήματα που λειτουργούν μόνο υπέρ της τοπικής οικονομίας, δεχόμενα υποψηφίους μέσα από μία διαδικασία που ευτελίζει το ακαδημαϊκό προϊόν.
Στην πραγματικότητα όλοι μαζί, κυβερνήσεις, βουλευτές, πανεπιστήμια, τοπική αυτοδιοίκηση και οικογένεια φρέναραν τις προοπτικές παιδιών που θα μπορούσαν να σπουδάσουν ή να ασχοληθούν με κάτι άλλο αντί να χάνουν τον χρόνο τους για κάποια χρόνια. Και το υπουργείο Παιδείας θα έπρεπε κάθε χρόνο να παρουσιάζει αναλυτικά τα στοιχεία εγγραφών, παρακολούθησης και πτυχιούχων για κάθε πανεπιστημιακό τμήμα, για να ξέρουν όλοι τα στοιχεία-και ειδικά οι απόφοιτοι των Λυκείων- ώστε να επιλέγουν σωστά σχολή και ταυτόχρονα να εκθέτουν όσους πουλάν λαϊκιστικό τοπικισμό.
Το Υπουργείο Παιδείας επιχειρεί την μείωση των εισακτέων μέσω της bypass διαδικασίας της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής (ΕΒΕ), αφού έτσι θα εισαχθούν λιγότεροι λόγω του νέου κόφτη. Η αντιπολίτευση, και όπως είδαμε όχι μόνο, διαμαρτύρεται. Ισχυρίζεται ότι η Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής περιορίζει τις ευκαιρίες των παιδιών που μπορεί να είχαν και μια κακή στιγμή στις εξετάσεις. Εντάξει, μόνο που δεν μπορείς να συντηρείς τμήματα για την κακή στιγμή. Επίσης η αντιπολίτευση επισημαίνει ότι από τη στιγμή που θα μειωθεί ο αριθμός των εισακτέων, θα ενισχυθούν τα Κολέγια.
Όμως, για μισό λεπτό. Τι είναι καλύτερο για ένα παιδί; Να περάσει σε ένα τμήμα αμφιβόλου ποιότητας μακριά από το σπίτι του ή να πάει σε μία ιδιωτική σχολή; Σε πολλές περιπτώσεις η επιλογή της ιδιωτικής σχολής μπορεί να έχει το ίδιο οικονομικό κόστος (ή και μικρότερο, αν είναι στην πόλη διαμονής) και, ενδεχομένως, καλύτερο ακαδημαϊκό αποτύπωμα και επαγγελματικές προοπτικές προσαρμοσμένες στις ανάγκες της αγοράς.
Αρκεί όμως να δούμε και έναν αποτελεσματικό έλεγχο σε αυτά που οι ιδιωτικές σχολές πουλάνε στις οικογένειες. Σημειωτέον ότι η Ελλάδα διαθέτει πολλαπλάσιους νομικούς, γιατρούς, μηχανικούς, οικονομολόγους, αλλά και πτυχιούχους θετικών και θεωρητικών επιστημών από όσους μπορεί να απασχολήσει.
Συγχρόνως, είναι πλέον διαπιστωμένο από τις επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας ότι το εκπαιδευτικό σύστημα παράγει αποφοίτους, των οποίων οι ψηφιακές ικανότητες δεν είναι βιομηχανικού επιπέδου.
Αυτό αυξάνει για τις επιχειρήσεις το εσωτερικό κόστος μετεκπαίδευσης των προσλαμβανομένων επιστημόνων, μηχανικών και τεχνικών έως ότου γίνουν παραγωγικοί. Το αποτέλεσμα είναι να αυξάνεται η ανεργία, η υποαπασχόληση και η ετεροαπασχόληση.
Σημασία λοιπόν έχει να μην κοροϊδευόμαστε. Να μην πετιούνται χρόνια και χρήμα σε σπουδές που δεν έχουν αντίκρισμα στον πραγματικό κόσμο. Ναι, θα χάσουν οι τοπικές κοινωνίες. Αλλά αυτό δεν είναι το θέμα μας. (Άλλωστε, όλοι δε μιλάμε για αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της χώρας; Tρομάρα μας…). Η χώρα δεν μπορεί να πορεύεται με ένα εκπαιδευτικό σύστημα, που πιθανώς ανταποκρινόταν στις απαιτήσεις του 1980 ή του 1990, μακράν όμως από τις απαιτήσεις της εποχής της παγκοσμιοποίησης και του μεγάλου ανταγωνισμού, της ψηφιακής μεταρρύθμισης, της πράσινης ενέργειας και των απαιτήσεων του νεωτερικού κοινωνικού κράτους του 21ου αιώνα. Στο κατώφλι της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης απαιτείται μία εκ βάθρων αναθεώρηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας από το Νηπιαγωγείο ως το Πανεπιστήμιο. Με τμήματα που ανταποκρίνονται στις ανάγκες του πραγματικού κόσμου, όχι του ιδεατού ή εκείνου που κατασκευάζουμε με στερεότυπα και ψευδαισθήσεις.
Υ.Γ. Απ’ τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Παιδείας: Στο τμήμα Γεωπονίας, στην Αμαλιάδα, η βάση εισαγωγής πέρυσι ήταν 1,76/20, το 90,5% των νέων φοιτητών είχαν βαθμό κάτω από τη βάση, ενώ το ποσοστό αποφοίτησης είναι μόλις 3,6%. Ξανά. Αποφοιτούν 3 στους 100 φοιτητές κατ’ έτος. Για να καταλαβαινόμαστε. Όσο για το τμήμα Μουσειολογίας, ο παγκόσμιος κανόνας είναι να αποτελεί είτε αντικείμενο μεταπτυχιακών ή (πιο σπάνια) ειδική κατεύθυνση μέσα σε κάποιο τμήμα αρχαιολογίας ή ιστορίας της τέχνης ή αρχειονομίας.
Είναι χαρακτηριστικό ότι:
- η Ιταλία, χώρα με τεράστια πολιτισμική κληρονομιά και με 4.880 μουσεία
- η Γαλλία που έχει το Λούβρο με 2.200 υπαλλήλους και 1.218 μουσεία
- η Ισπανία με 1.500 μουσεία
δεν έχουν αποκλειστικές προπτυχιακές σπουδές μουσειολογίας αλλά μόνον μεταπτυχιακά ενός έτους. Προφανώς όλα αυτά ήταν ψιλά γράμματα για το συριζαϊκό ντουέτο της συμφοράς στην Ανώτατη Εκπαίδευση: Γαβρόγλου ως υπουργός Παιδείας και Τζούφη ως υφυπουργός, τότε που ίδρυαν πανεπιστημιακά τμήματα σωρηδόν αποδεχόμενοι όλες τις βουλευτικές τροπολογίες δικών τους βουλευτών της επαρχίας που μετέτρεπαν σε μια νύχτα 100 τμήματα ΤΕΙ σε τμήματα ΑΕΙ, συνεπικουρούμενοι από μια κλίκα συριζαίων πανεπιστημιακών με προεξέχοντα τον πρύτανη του δικού μας Πανεπιστημίου Τ. Αλμπάνη (υποψήφιος βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ).
Και καλά ο Γαβρόγλου αποσύρθηκε απ’ την τρέχουσα πολιτική, οι άλλοι δύο όμως είναι εδώ στην πόλη, μοναδική βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ στο νομό η μία, πρύτανης ο άλλος, να μας θυμίζουν το έγκλημα που διαπράχτηκε στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Η θρασύτητά της δε είναι παροιμιώδης, επιμένοντας σ’ έναν παρωχημένο πλην όμως καταστροφικό μικροκομματικό λαϊκισμό. Mου θυμίζει τον πατροκτόνο που ζητάει τα ρέστα επειδή έμεινε ορφανός.
Τη στήλη επιμελείται και…
Ψαρεύει (όταν δεν γράφει…) ο Γρηγόριος Φαρμάκης
(ΥΓ: «Χτυπάει» χωρίς πρόγραμμα)
