Έντονα παράπονα για τα προσφερόμενα χρηματοδοτικά εργαλεία προς τις 13 Περιφέρειες της χώρας αλλά κυρίως για το ύψος των διανεμόμενων ποσών, ακούστηκαν στη διάρκεια της δεύτερης ημέρας του τακτικού συνεδρίου της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδος, το οποίο φιλοξενήθηκε στα Γιάννενα την Τετάρτη και την Πέμπτη.
Οι Περιφερειάρχες είχαν τη δυνατότητα να εκφράσουν τους έντονους προβληματισμούς τους για το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων που έχει κάνει παύση πληρωμών, φεσώνοντας εκατοντάδες τεχνικές εταιρείες σε όλη τη χώρα, για την κατανομή του Ταμείου Ανάκαμψης που άφησε εκτός τις Περιφέρειες και για τις γραφειοκρατικές διαδικασίες του ΕΣΠΑ. Τα παράπονα αυτά άκουσαν ο αναπληρωτής Υπουργός Εθνικής Οικονομίας Νίκος Παπαθανάσης και ο Δημήτρης Σκάλκος, Γενικός Γραμματέας Επενδύσεων και Εταιρικού Συμφώνου για το πλαίσιο ανάπτυξης του Υπουργείου Οικονομικών.
Οικοδεσπότης στο πάνελ με τους δύο εκπροσώπους του Υπουργείου Οικονομικών ήταν ο Περιφερειάρχης Δυτικής Ελλάδας, Νεκτάριος Φαρμάκης, ο οποίος αναφέρθηκε και στα τρία συγκεκριμένα χρηματοδοτικά εργαλεία. Το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης (ΕΠΑ) όπως λέγεται πλέον το πρώην Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) παρουσιάζει τρομακτικές καθυστερήσεις πληρωμής, φέρνοντας σε δυσμενή θέση εκατοντάδες έργα με σοβαρό κίνδυνο διάλυσης εργολαβιών ή διακοπής εργασιών και έξτρα επιβάρυνσης των Περιφερειών, αν αναγκαστούν να πάνε σε επαναδημοπρατήσεις ή να πληρώσουν τόκους υπερημερίας.
Για το ΕΣΠΑ ο κ. Φαρμάκης ανέφερε πως σε αντίθεση με τη λογική της bottom up διαχείρισης των πόρων που διέπει θεωρητικά τους κοινοτικούς πόρους, έρχονται τα τομεακά προγράμματα των Υπουργείων να “κλέψουν” κονδύλια από τα ΠΕΠ και τέλος, για το Ταμείο Ανάκαμψης είπε πως “ο ρόλος μας δεν είναι αυτός που θα θέλαμε”.
Οι απαντήσεις
Με τις απαντήσεις των δύο στελεχών της ηγεσίας του Υπουργείου Οικονομικών, εκφράστηκε… κατανόηση προς τους Περιφερειάρχες και παραδοχή πως τα υπαρκτά προβλήματα που ακούστηκαν, δε μπορούν να λυθούν άμεσα. “Θα είμαστε καλύτερα το 2024 και πολύ καλύτερα το 2025” είπε απλά δύο φορές ο αναπληρωτής Υπουργός Εθνικής Οικονομίας…
Ο Νίκος Παπαθανάσης πιο συγκεκριμένα, ενέταξε τη συζήτηση στο γενικότερο πλαίσιο της εθνικής οικονομίας μετά και την αναβάθμιση της επενδυτικής βαθμίδας. 2,5 δισ. ευρώ διαθέτει το ΠΔΕ για φέτος εκ των οποίων τα 600 εκατ. ευρώ πήγαν σε φυσικές καταστροφές. Και σημείωσε για το ίδιο πρόγραμμα πως όταν ξεκίνησε το ΕΠΑ δεν είχε τη δυνατότητα να πληρώνει ετησίως. “Πώς μπορούμε τα επόμενα χρόνια να το κάνουμε αυτό, για το 2025 είναι δέσμευση να το πετύχουμε” τόνισε ο κ. Παπαθανάσης.
Για το Ταμείο Ανάκαμψης δήλωσε πως λειτουργεί και πληρώνει με τους στόχους που καλύπτονται. Έχει έναν ενιαίο κανονισμό και μια αρχιτεκτονική που ισχύει για όλες τις χώρες της ενωμένης Ευρώπης. “Αν έπρεπε να είναι πιο στοχευμένη (σ.σ. ως προς τις Περιφέρειες) δεν προεβλέπετο από τον κανονισμό του Ταμείου Ανάκαμψης” δήλωσε ο Υπουργός. Ανέφερε επίσης πως το συγκεκριμένο χρηματοδοτικό εργαλείο διαθέτει σήμερα και μετά τη μία και μοναδική αναθεώρηση, 600 εκατ. ευρώ στη Θεσσαλία για αντιπλημμυρικά, 180 εκατ. για σιδηροδρομικό δίκτυο, 420 εκατ. ευρώ για οδικό δίκτυο και 86 εκατ. ευρώ για αντιδιαβρωτικά έργα σε Έβρο και Δαδιά. Έργα απεντάχθηκαν και πλέον το πρόγραμμα είναι “κλειδωμένο” πράγμα που σημαίνει ότι δε μπαίνει κανένα άλλο έργο, τόνισε ο Υπουργός.
Τέλος, για το ΕΣΠΑ 2021-2027 ο Υπουργός τόνισε πως προβλέπεται να είναι αυξημένο για τις Περιφέρειες.
Από την πλευρά του ο Δημήτρης Σκάλκος, Γενικός Γραμματέας Επενδύσεων και Εταιρικού Συμφώνου για το πλαίσιο ανάπτυξης, αναγνώρισε πως την προηγούμενη τετραετία υπήρξε στο ΕΣΠΑ 2014-2020 σημαντική επιτάχυνση της απορρόφησης με τη βοήθεια των Περιφερειών, ανεβάζοντας σε σχέση με το καλοκαίρι του 2019 τα περιφερειακά προγράμματα από το 26,5% σε πάνω από 97% σήμερα.
Η διαχείριση του ΕΣΠΑ είναι συγκεκριμένη, πρόσθεσε ο κ. Σκάλκος και τόνισε πως στην Ελλάδα γενικώς η διαχείριση των δημοσίων επενδύσεων είναι η δεύτερη πιο συγκεντρωτική μετά την Ιρλανδία. Ό,τι ισχύει πάντως για τις Περιφέρειες ισχύει και για τις κεντρικές Διαχειριστικές Αρχές.
Η δημοσιονομική υπευθυνότητα αντανακλάται και στο ΕΣΠΑ και έτσι υπάρχει ο κίνδυνος διακοπής των χρηματοδοτήσεων όταν τα δημοσιονομικά μιας εκτροχιάζονται. Για τους Δήμους ανέφερε ο κ. Σκάλκος πως οι Χωρικές Επενδύσεις δεν περπάτησαν ιδιαίτερα. Διατέθηκε 1 δισ. ευρώ για το 2014-2020 για ΟΧΕ και σήμερα, μετά από 9 χρόνια, τα συμβασιοποιημένα έργα ξεπερνάνε με το ζόρι το 55% και οι πληρωμές με το ζόρι το 35%.
Τέλος, για το ΕΠΑ (πρώην ΠΔΕ) ο κ. Σκάλκος υποστήριξε πως είναι κάτι καινούργιο 2022 και τα προβλήματα των πληρωμών είναι οι ωδίνες του τοκετού… “Μια γέννα που μας ταλαιπώρησε αλλά το μωρό είναι σχετικά όμορφο” είπε χαρακτηριστικά. Έπρεπε να γίνουν οι αλλαγές και η μετάβαση ήταν απαραίτηση από ένα “ξέφραγο αμπέλι” που ήταν το παλιό ΠΔΕ, ένας “κουβάς” με λιμνάζοντα έργα 18 δισ. ευρώ. “Στην επόμενη στροφή, στο νέο ΕΠΑ θα τα ξαναδούμε όλα από την αρχή” κατέληξε.
