Μια δύσκολη εξίσωση καλείται να λύσει η δημοτική αρχή με τα έργα της λεγόμενης Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης (ΒΑΑ), ένα πακέτο έργο ύψους 40 εκατ. ευρώ, το οποίο επικαιροποιείται από την παρούσα δημοτική αρχή, ένα χρόνο μετά τον αρχικό καθορισμό του, από την προηγούμενη διοίκηση του Δήμου Ιωαννιτών.
Το στίγμα της αναποτελεσματικότητας της προηγούμενης διοίκησης των Ελισάφ-Παπαγεωργίου-Αρλέτου στα συγκεκριμένα έργα της ΒΑΑ είναι εμφανές και αποτυπώνεται ως εξής: στο πλαίσιο του τρέχοντος ΕΣΠΑ 2021-2027 που σύμφωνα με τον κ. Γιωτίτσα ολοκληρώνεται όχι το 2030 αλλά το 2029 (ισχύει πλέον ο κανόνος ν+2 και όχι το ν+3), ο Δήμος διαθέτει μια “προίκα” 40 εκατ. ευρώ. Η προηγούμενη δημοτική αρχή όμως, δεν κατάφερε να ολοκληρώσει τα ενταγμένα εδώ και χρόνια έργα της ΒΑΑ του μεγάλου δακτυλίου, του κέντρου για το παιδί, των Οθωμανικών λουτρών και των εφαρμογών smart cities, με αποτέλεσμα από τα 40 εκατ. που θα μπορούσαν να είναι όλα νέα έργα, ο Δήμος να αναγκάζεται να στερηθεί τα 20 εκατ. εξ αυτών για τα τέσσερα συνεχιζόμενα έργα. Επιπλέον στα έργα της ΒΑΑ υπάρχει η υποχρέωση το 30% εξ αυτών να έχουν σαφές περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Από τα δεσμευμένα 20 εκατ. ευρώ όμως, κανένα δε διαθέτει αυτό το χαρακτηριστικό άρα για τα 20 εναπομένοντα εκατομμύρια, η δημοτική αρχή όφειλε να βρει και να εντάξει στη ΒΑΑ έργα με το συγκεκριμένο χαρακτηριστικό.
Ως αποτέλεσμα της συγκεκριμένης εξίσωσης, η τροποποίηση που πρότεινε η δημοτική αρχή περιλαμβάνει τα συγκεκριμένα 16 έργα με τους αντίστοιχους προϋπολογισμούς:
- Παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας σε σχολικές μονάδες του Δήμου Ιωαννιτών, προϋπολογισμού 2.500.000,00
- Ανάπτυξη έξυπνης Πλατφόρμας Τοπικής Αυτοδιοίκησης (smart cities), προϋπολογισμού 475.312,84
- Δημιουργία ποδηλατόδρομου Μάτσικα-Πέραμα, προϋπολογισμού 4.000.000,00
- Ολοκλήρωση μεγάλου δακτυλίου πόλης Ιωάννινων (Κόμβος Πανηπειρωτικού Σταδίου — Κόμβος Boγιάνου) Β’ φάση, προϋπολογισμού 15.968.804,49
- Αποκατάσταση και ανάδειξη του οθωμανικού λουτρού στο κάστρο Ιωάννινων σε επισκέψιμο μνημείο, προϋπολογισμού 1.174.284,67
- Δημιουργία «Κέντρου για το Παιδί», προϋπολογισμού 1.042.978,04
- Βελτίωση αστικής κινητικότητας στο Δήμο Ιωαννιτών, Ανακατανομή του οδικού δικτύου της πόλης, με στόχο την προώθηση της βιώσιμης κινητικότητας, προϋπολογισμού 3.000.000,00
- Αναπλαση κοινοχρηστων χωρων Δήμου Ιωαννιτων και μετατροπη τους σε πρασινους “αστικους χώρους” ΥΠ1: Δημιουργία πράσινων γειτονιών στον Δήμο Ιωαννιτών (5.000.000 ευρώ). ΥΠ2: Δημιουργία πράσινων αυλών σε σχολικά συγκροτήματα του Δήμου Ιωαννιτών (3.000.000 ευρώ). ΥΠ3: Δημιουργία πράσινου χώρου στάθμευσης στο Δημοτικό parking στα Λιθαρίτσια (2.000.000 ευρώ), συνολικού προϋπολογισμού 10.000.000,00
- Ανάδειξη και προστασία Δημοτικού Μουσείου Ιωαννίνων (Ασλάν Τζαμί-Μεντρεσές) στη ΒΑ ακρόπολη του Κάστρου Ιωαννίνων ΥΠ1: Αποκατάσταση κτηρίου και Επανέκθεση Δημοτικού Εθνογραφικού Μουσείου Ιωαννίνων (Τζαμί Ασλάν Πασά) (3.300.000 ευρώ). ΥΠ2: Αποκατάσταση Μεντρεσέ, δημιουργία εκθεσιακών χώρων / χώρων πολλαπλών χρήσεων και διαμόρφωση προσβάσεων ΑΜΕΑ (2.700.000 ευρώ), προϋπολογισμού 6.000.000,00
- Ανάδειξη της Οθωμανικής Βιβλιοθήκης ως Κέντρο Προβολής της πολιτιστικής κληρονομιάς της πόλης των Ιωαννίνων, προϋπολογισμού 850.000,00
- Βιοκλιματική ανάπλαση πλατείας Χατζή, προϋπολογισμού 4.000.000,00
- Δημιουργία δικτύου ποδηλατοδρόμων και χώρων στάθμευσης ποδηλάτων, από Ανατολή ως πλατεία Μαβίλη και Μάτσικα, προϋπολογισμού 2.000.000,00
- Αντικατάσταση φωτιστικών σωμάτων και εγκατάσταση συστήματος ελέγχου σε κτίρια του Δήμου Ιωαννιτών, προϋπολογισμού 2.000.000,00
- Ενίσχυση και αναπτυξη επιχειρησεων και επαγγελματιων σε κλάδους τοπικης οικονομικής δραστηριότητας για το ψηφιακό μετασχηματισμό, προϋπολογισμού 1.000.000,00
- Κατασκευή νέου κτιρίου για τη στέγαση της Δημοτικής αγοράς της Αγίας Μαρίνας με εφαρμογή των αρχών του βιοκλιματικού σχεδιασμού, προϋπολογισμού 7.000.000,00
- Δημιουργία πολιτιστικής – τουριστικής διαδρομής στην περιοχή της Αγίας Μαρίνας μέσω ανάπλασης του αστικού τοπίου ΥΠ1: Ανάπλαση του αύλειου χώρου του Πνευματικού Κέντρου για τη δημιoυργία χώρων αναψυχής και πολιτισμού. ΥΠ2: Ανάπλαση αστικού τοπίου περιοχής Αγίας Μαρίνας και πεζοδρόμηση της οδού Αγίας Μαρίνας, προϋπολογισμού 3.000.000,00
Σύνολο προϋπολογισμού της ΒΑΑ 64.011.380,04 εκατ.
ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ 25,15%
Οι προτεραιότητες
Οι αντιδήμαρχοι προγραμματισμού Θωμάς Γιωτίτσας και έργων Κώστας Γκόγκος εισηγήθηκαν το θέμα της ΒΑΑ.
Ο πρώτος ανέφερε τους λόγους που επέβαλαν την τροποποίηση του προηγούμενου σχεδίου, όπως η μη συνεκτίμηση του Σχεδίου Αστικής Προσβασιμότητας, της ενεργειακής απόδοσης κτιρίων, του κλιματικού συμφώνου κτλ. Ένας δεύτερος λόγος είναι η αναγκαία επικαιροποίηση ποσών για τα μεταφερόμενα έργα με το μεγάλο ανεκτέλεστο υπόλοιπο όπως τα 16 εκατ. ευρώ του μεγάλου δακτυλίου και τρίτο το γεγονός ότι για προτεινόμενα από την προηγούμενη δημοτική αρχή έργα δεν υπάρχει η παραμικρή μελετητική ωριμότητα ούτε καν σε επίπεδο προδιαγραφών…
Ο κ. Γιωτίτσας ανέφερε πως πρόθεση της δημοτικής αρχής είναι να επιταχύνει μελέτες και να δημοπρατήσει έργα μέσα στο 2025. “Θέλουμε να σπείρουμε έναν υγιή σπόρο για να δρέψουμε έναν υγιή καρπό στο μέλλον” ανέφερε χαρακτηριστικά.
Ο Κώστας Γκόγκος τόνισε από την πλευρά του πως η ωρίμανση μελετών είναι το κύριο μέλημα της δημοτικής αρχής σε συνεργασία με τις οικονομικές υπηρεσίες και την αντιδημαρχία προγραμματισμού. Για τον ποδηλατόδρομο Μάτσικας-Πέραμα, ο κ. Γκόγκος ανέφερε τα πολλά βήματα που απομένουν για την υλοποίηση του έργου, όπως π.χ. η επικαιροποίηση της πράξης αναλογισμού που ήδη γίνεται από την Τεχνική Υπηρεσία, η έγκριση της πραξης από την Πολεοδομία, η απόφαση του Περιφερειάρχη για την πράξη αναλογισμού, η επίδοση της απόφασης στους ιδιοκτήτες κτλ.
Σε ερώτηση του Παντελή Κολόκα ο κ. Γιωτίτσας απάντησε πως έργα προτεραιότητας για τη δημοτική αρχή είναι αυτά που έχουν περιβαλλοντικό αποτύπωμα, όπως ο παραλίμνιος ποδηλατόδρομος από τα Γεφυράκια ως την πλατεία Μαβίλη, οι αστικές αναπλάσεις, έργα ενεργειακής αναβάθμισης των σχολείων. Προφανώς άμεση προτεραιότητα είναι η ολοκλήρωση των μεταφερόμενων έργων. Τέλος, οι μελέτες του Κάστρου είναι πιο ώριμες αυτή τη στιγμή και θα μπορούσαν να δημοπρατηθούν άμεσα, όπως είπε ο κ. Γιωτίτσας, παρ’ ότι αυτά τα έργα δεν έχουν περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Παράλληλα, ο κ. Γιωτίτσαςα έκανε γνωστό πως από άλλη χρηματοδότηση προωθείται η υλοποίηση των έργων στις πρώην στρατιωτικές φυλακές, η ενεργειακή αναβάθμιση κάποιων κτιρίων όπως το ΚΔΑΠ ΡΟΔΑ του Πνευματικού Κέντρου, το Αρχοντικό Πυρσινέλλα, το Κτίριο της Φιλαρμονικής, η ανάπλαση της λαϊκής αγοράς του Αγίου Νικολάου και βέβαια το έργο μεταστέγασης του εργοταξίου.
Η κριτική στις προτάσεις
Η πιο εμπεριστατωμένη κριτική στην εισήγηση της δημοτικής αρχής ακούστηκε από την επικεφαλής της παράταξης “Ιωάννινα_2023” – εδώ ολόκληρη η εισήγηση. Η Τατιάνα Καλογιάννη υποστήριξε πως η μοναδική προσθήκη σε ένα σχέδιο ΒΑΑ που σέρνεται από τις αρχές του 2010 σχεδόν… είναι η στέγαση της δημοτικής αγοράς της Αγίας Μαρίνας.
Η βασική κριτική της κ. Καλογιάννη ήταν πως και τα 16 έργα προτεραιότητας που προτείνονται για χρηματοδότηση από τη ΒΑΑ χωροθετούνται στην περίμετρο του παλαιού Δήμου (προ σχεδίου Καποδίστριας). “Εμείς έχουμε μία εντελώς διαφορετική προσέγγιση για την εξέλιξη του δήμου” είπε η κ. Καλογιάννη και συνέχισε: “Για μας, η πραγματική ισόρροπη ανάπτυξη του δήμου, δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί με την επιλογή και επιδότηση έργων μόνο στην περίμετρο του παλαιού δήμου (προ σχεδίου Καποδίστριας). Με τον τρόπο αυτόν συγκεντρώνεται το σύνολο της κοινωνικής, πολιτιστικής, οικονομικής και πνευματικής δραστηριότητας σε συγκεκριμένα τετραγωνικά χιλιόμετρα, ένα μικρό εδαφικό τμήμα του συνόλου του Δήμου. Επιλέξτε μία τοπική κοινότητα (πχ Κοσμηρά, Καστρίτσα, Περίβλεπτο, Μπιζάνι), διαμορφώστε ένα ολιστικό σχέδιο ανάπτυξής της, σχεδιάστε τα έργα που απαιτούνται για την υλοποίηση του σχεδιασμού αυτού και δημιουργείστε ένα πρότυπο που είναι δυνατόν να εξελιχθεί σε λοκομοτίβα μιας γενικότερης περιφερειακής ανάπτυξης σε όλον τον δήμο. Η αναζήτηση δε, μιας γειτονιάς στα όρια του παλαιού δήμου για την προτυποποίησή της όσον αφορά την κλιματική ουδετεροτητα, θυμίζει αυτούς που εφαρμόζουν βιολογική καλλιέργεια σε ένα χωράφι των 4 στρέμματων, ενώ γύρω γύρω εκατοντάδες στρέμματα ραντίζονται καθημερινά με κάθε είδους χημικές ουσίες, με επακόλουθο να παύει κάθε διαφοροποίηση και στο βιολογικό κτήμα”.
Ο Παντελής Κολόκας έδειξε το δρόμο της συναίνεσης για να προχωρήσουν τα πράγματα και στο Δήμο μας, ενώ η Όλυ Τσουμάνη κατήγγειλε τη λογική των έργων της ΒΑΑ που βρίσκεται κόντρα στα λαϊκά συμφέροντα.
Κλείνοντας τη συζήτηση ο Δήμαρχος επανέλαβε τις υποχρεώσεις βάσει της οποίας συντάχθηκε η ΒΑΑ και χαρακτήρισε “βαριά” την κληρονομιά της προηγούμενης δημοτικής αρχής που στερεί ένα σημαντικό ποσοστό χρημάτων από τα διατιθέμενα 40 εκατ.
