Η επιστροφή των αγελάδων ιδιοκτησίας άγνωστου κτηνοτρόφου επέστρεψαν στο ειδυλλιακό τοπίο της Δρακόλιμνης, συνθέτοντας μια εικόνα όχι βουκολική αλλά… ντροπής για ένα τόσο διαφημισμένο άλπικο τουριστικό τοπίο των Ιωαννίνων και των βουνών της Ηπείρου.
H εικόνα αυτή έχει υπάρξει και στο παρελθόν, προφανώς γιατί κάποιος δεν κάνει σωστά τη δουλειά του, ο συγκεκριμένος κτηνοτρόφος εκμεταλλεύεται την ανοχή του Δήμου Ζαγορίου και των ελεγκτικών αρχών και η κατάσταση επαναλαμβάνεται.
Ο Γιώργος Ρόκας, διαχειριστής του καταφυγίου της Αστράκας – Τύμφης γράφει τα παρακάτω στον προσωπικό του λογαριασμό στο facebook
“Αγαπητοί φίλοι ορειβάτες, κτηνοτρόφοι, συμπατριώτες, φίλοι του τόπου και ειδικά όσοι από σας δεν είχατε το χρόνο ή τα μέσα να ψάξετε τις πληροφορίες σε βάθος και μείνατε άθελά σας, στην ειδυλλιακή εικόνα κάποιων ζώων που βόσκουν ανέμελα στα αλπικά λιβάδια της Τύμφης.
Σαν ιθαγενής και στο βαθμό που είμαι σε θέση να έχω μια πληρέστερη εικόνα από άλλους μη ντόπιους, επιτρέψτε μου να μοιραστώ μαζί σας ορισμένες πληροφορίες και σκέψεις που ελπίζω να βοηθούν στο διάλογο και στη λύση του προβλήματος. Εξυπακούεται πως δεν θεωρώ τον εαυτό μου ειδικό ή αλάθητο, οπότε οποιαδήποτε διόρθωση ή συμπλήρωση είναι ιδιαίτερα ευπρόσδεκτη. Αρκεί βεβαίως να γίνεται στα όρια του πολιτισμού και του αλληλοσεβασμού, να το λέμε κι αυτό, γιατί βλέπουμε ενίοτε να συμβαίνει το αντίθετο, ειδικά στα social media.
Κατ’ αρχάς είναι προφανές ότι κανείς και ειδικά οι Ηπειρώτες, δεν είναι δυνατόν να είμαστε αντίθετοι με την άσκηση της κτηνοτροφίας, το αντίθετο ακριβώς συμβαίνει. Όμως υπάρχουν και στην κτηνοτροφία κανόνες και όρια, όπως και στις δουλειές όλων ημών των υπολοίπων και η βλάβη του γενικότερου συμφέροντος και του περιβάλλοντος, για χάρη της ευκολίας του ενός, δεν μπορεί να είναι αποδεκτή.
α) Tα ζώα αυτά περιφέρονται σε περιοχή στην οποία ο κτηνοτρόφος τους δεν έχει δικαιοδοσία, είναι εκτός της ζώνης που του έχει παραχωρηθεί από τον Δήμο Ζαγορίου με ενοικίαση.
β) Περιφέρονται ασυνόδευτα/αδέσποτα, οπότε επιλέγουν, ως είναι φυσικό, να “σταλίζουν’ με τις ώρες στις πηγές και τη Δρακόλιμνη για να είναι δίπλα στο νερό, αφού δεν υπάρχει κτηνοτρόφος για να τα οδηγήσει σε νερά της ζώνης που επιτρέπεται να βόσκουν και έχει στην ουσία νοικιάσει από το Δήμο. Η συγκεκριμένη περιοχή είναι της Τοπικής Κοινότητας Παπίγκου που παραδοσιακά παραχωρείται σε προβατοτρόφους και μόνο. Οι κάτοικοι δια μέσω της αρχής τους, πληροφορούμαι ότι εξακολουθούν να εμμένουν σε αυτή την μορφή ήπιας εκμετάλλευσης των αλπικών λιβαδιών -και προσωπικά τους βγάζω το καπέλο και τους ευχαριστώ γι’ αυτό-, καταβάλλοντας διαρκώς προσπάθειες για αναβίωση της παραδοσιακής χρήσης γης.
γ) Η περιοχή υπάγεται στον Εθνικό Δρυμό Βίκου-Αώου και υποτίθεται ότι προστατεύεται από δραστηριότητες που υποβαθμίζουν το περιβάλλον. Εδώ οι αγελάδες είναι μέσα στη Δρακόλιμνη, με όλες τις επιπτώσεις που αυτό έχει και δεν υπάρχει λόγος νομίζω να περιγράψουμε, για λόγους αισθητικής: https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10157548279523276&set=a.10154077063188276
δ) Σε μια ακτίνα εκατοντάδων μέτρων από τα ζώα περιφέρονται επίσης ασυνόδευτα επιθετικά σκυλιά, προφανώς του κτηνοτρόφου, τα οποία, μαζί με το κοπάδι των αγελάδων είναι η αιτία που τα αγριόγιδα του Οροπεδίου των Λιμνών έχουν εξαφανιστεί από την περιοχή. Τα πρώτα έχουν επιδείξει επιθετική συμπεριφορά σε μια σειρά από επισκέπτες και ορειβάτες και ο διαχειριστής του Καταφυγίου Αστράκας δέχεται συχνά παράπονα γι’ αυτό. Είναι βέβαιο ότι τα παράπονα αυτά θα έχουν ήδη βρει η θα βρουν δυστυχώς τον δρόμο τους και στα κοινωνικά δίκτυα και όχι μόνο.
ε) Η περιοχή επίσης είναι μια παγκόσμια αναγνωρισμένη τουριστική ατραξιόν, ένα στολίδι για όλη την Ήπειρο και την Ορεινή Ελλάδα τουλάχιστον, ίδετε και το σχετικό άρθρο και διάκριση στον Guardian, για το ορειβατικό καταφύγιο της Αστράκας που πλήττεται άμεσα από την κατάσταση. Επίσης, αν θέλετε αναζητείστε απροσμέτρητου αριθμού δημοσιεύσεις για την θρυλική Δρακόλιμνη και για το παρθένο και καθαρό τοπίο της Τύμφης. https://www.theguardian.com/…/mountain-huts-lodges-hiking-e… Αν κάποιος επισκέπτης αποφασίσει ξαφνικά να δώσει αρνητική δημοσιότητα στην κατάσταση αυτή, κινδυνεύει και υποβαθμίζεται το εισόδημα υπερπολλαπλάσιων επιχειρηματιών στην ευρύτερη περιοχή, κυρίως του τουριστικού τομέα αλλά και μιας σειράς άλλων συναφών δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανόμενων και συναδέλφων του κτηνοτρόφων που είτε διατηρούν αγροτοτουριστικές μονάδες είτε διαθέτουν, έμμεσα ή άμεσα, προϊόντα τους στην τοπική τουριστική βιομηχανία.
ε) Οι πηγές που οι αγελάδες έχουν καταστρέψει και βρωμίσει, βρίσκονται πάνω σε διεθνώς αναγνωρισμένες ορειβατικές διαδρομές που αναφέρονται, δεκαετίες τώρα, σε πολυάριθμους οδηγούς και χάρτες, έντυπους και διαδικτυακούς. Οι ορειβάτες βασίζουν το συχνά τολμηρό εγχείρημα των μακρινών ορεινών διασχίσεων στα πόσιμα αυτά νερά και είναι προφανές ότι κινδυνεύουν ανυποψίαστοι επισκέπτες της χώρας μας όπως και Έλληνες ορειβάτες, από αφυδάτωση ή από σοβαρή λοίμωξη, ένεκα των κολοβακτηριδίων που βρίθουν εκεί.
Τα συμπεράσματα δικά σας και ιδίως όσων τυχαίνει να βρίσκονται σε θέσεις ευθύνης και μπορούν να παρέμβουν για τη λύση του προβλήματος. Ειδικά για την δίκαιη αντιμετώπιση και του κτηνοτρόφου, ενδεχόμενα σε συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες της Περιφέρειας Ηπείρου, θα μπορούσαν, όπως συνηθίζονταν στο παρελθόν για τις ανάγκες της ορεινής κτηνοτροφίας, να κατασκευαστούν η να συντηρηθούν τυχόν υπάρχουσες υποδομές στις πηγές που επιβεβαιωμένα βρίσκονται στην ορεινή ζώνη που έχει νόμιμα παραχωρηθεί σ’ αυτόν.
Ανεξάρτητα απ’ αυτό όμως, εκείνο που κανείς δεν θεωρεί φυσιολογικό είναι η άσκηση της κτηνοτροφίας με αδέσποτα ζώα και σκυλιά χωρίς συνοδό κτηνοτρόφο, κάτι που επίσης δεν έχει κανένα προηγούμενο στην κουλτούρα και την ιστορία του τόπου μας, τουλάχιστον μέχρι πρόσφατα. Γιατί δεν κινδυνεύει μόνο η Δρακόλιμνη από την ξαφνική αντικατάσταση των παραδοσιακών μορφών κτηνοτροφίας, αιγοτροφίας και πρΟι οβατοτροφίας με την εκτατική αγελαδοτροφία “αυτόματου πιλότου” που βασίζεται σε εισαγόμενες αγελάδες που δεν έχουν σχέση με την τοπική μικρόσωμη αναλογικά ράτσα μας. Όλα τα βουνά μας που ερημώθηκαν από τα παραδοσιακά κοπάδια μας λίγο-πολύ υποφέρουν. Αυτό όμως είναι μια άλλη κουβέντα που προτιμώ να την αφήσω στους ειδικούς.
Αυτά προς το παρόν και ελπίζω να κινητοποιηθούν σύντομα αρμόδιοι και ειδικοί για να λυθεί το πρόβλημα και δοθείσης της ευκαιρίας να ξαναβρεί και η κτηνοτροφία μας την ρότα που της αξίζει, με υψηλής ποιοτικής και διατροφικής αξίας κτηνοτροφικά προϊόντα ονομασίας προέλευσης με βάση τις τοπικές ράτσες ζώων και αναβίωση των παραδοσιακών χρήσεων γης, ακόμα και σε προστατευόμενες περιοχές. Αρκεί βέβαια αυτό το τελευταίο, σήμερα να γίνει μέσα σ’ ένα πλαίσιο ελεγχόμενης διαχείρισης βοσκής που θα ορίσουν και θα παρακολουθούν οι επιστημονικοί υπεύθυνοι του Εθνικού Πάρκου, όπως συμβαίνει δεκαετίες τώρα σε αντίστοιχες προστατευόμενες περιοχές άλλων χωρών του Ευρωπαϊκού Νότου και μάλιστα εκεί με οικονομική επιδότηση των κτηνοτρόφων.
Η χαράδρα του Βίκου γνώριζε, τουλάχιστον μέχρι τον πόλεμο, ανεπτυγμένη αιγοτροφία που αριθμούσε περί τα 10.000 ζώα και είμαι βέβαιος πως έπαιζαν έναν ευεργετικότατο ρόλο στο τοπικό οικοσύστημα με τα γνωστά φαρμακευτικά φυτά και την βιοποικιλότητά του. Σε αντίθεση με την σημερινή παραπλανητική του εικόνα ενός πράσινου τούνελ, που οφείλεται στην κυριαρχία λίγων δασικών ειδών που γιγαντώθηκαν πληθυσμιακά και δεν αφήνουν όλα τα υπόλοιπα μικρά φυτά και πόες να έχουν “στον ήλιο μοίρα”…”.
Η παρακάτω φωτογραφία είναι από εκπομπή της ΕΡΤ3 πριν από μερικά χρόνια όταν υπήρξε το ίδιο πρόβλημα.